یکی از مشکلاتی که ممکن است در دوران بارداری گریبان گیر مادر و نوزاد شود پارگی کیسه آب می باشد. جنین در رحم مادر درون کیسه آبی که حاوی آمونیوتیک می باشد وجود دارد. هنگامی که جنین می خواهد پا به دنیا بگذارد و متولد شود کیسه آب قبل از زایمان پاره می شود و مایع آمونیوتیک از واژن مادر بیرون می ریزد.
کیسه آب چیست؟
هنگامی که جنین در داخل رحم تشکیل می شود، در هفته اول کیسه ای به دور او به وجود می آید که این کیسه حاوی مقدار مایعی به نام مایع آمنیوتیک می باشد که جنین را در آن به صورت شناور قرار می دهد این مایع برای ادامه حیات جنین لازم می باشد.
منظور از پارگی زودرس کیسه آب چیست؟
به شرایطی که قبل از هفته 37 بارداری کیسه آب مادر پاره شود، پارگی زودس کیسه آب یا PPROM می گویند. این عارضه معمولا در 3% مادرانی که باردار هستند پیش می آید که در برخی مواقع ممکن است پارگی زودرس کیسه آب موجب به زایمان زودرس شود.
از آنجایی که کیسه آب بخش حیاتی زندگی نوزاد در دوران جنینی می باشد، عدم پاره شدن زود هنگام آن بسیار حائز اهمیت می باشد.
دلایل پاره شدن زودرس کیسه آب
پاره شدن کیسه آب قبل از هفته 37 بارداری دلایل مختلفی دارد که خیلی مواقع مشخص نیست اما عموما ایجاد باکتری و عفونت، هماتوم جفتی یا همان خونریزی و تجمع غیر طبیعی خون بین دیواره رحم و جفت از عمده دلایل پاره شدن زودرس کیسه آب می باشد. همچنین وارد شدن ضربه شدید و مستقیم به شکم مادر باعث خونریزی واژینال در بارداری می شود که از دیگر دلایل پاره شدن زود هنگام کیسه آب می باشد.
برخی از مادران دارای سابقه نارسایی سرویکس یا همان کوتاه و باز شدن دهانه رحم قبل از زمان زایمان می باشند که این نارسایی یکی دیگر از علت های پارگی زودرس می تواند باشد.
در صورتی که مادر دارای عفونت های ادراری، عفونت های جنسی و یا عفونت های داخل رحمی مثل: سایتومگال ویروس، توکسوپلاسما، روبلا، ، هرپس و … باشد احتمال پارگی زودرس کیسه آب را بالا می برد.
از دیگر دلایل پارگی زودرس کیسه آب می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بارداری چند قلویی
- سابقه جدا شدن جفت
- سابقه پارگی زودرس کیسه آب در حاملگی قبلی
- سابقه حاملگی زیاد
- عدم داشتن رژیم غذایی مناسب
- زیاد بودن مایع درون کیسه آب یا همان پلی هیدرآمنیوس
علائم پاره شدن زودرس کیسه آب
هنگامی که کیسه آب خارج شود مایع آمونیوتیک از آن خارج شده و از واژن مادر بیرون می ریزید، بنابراین هنگامی که مادر در هر شرایطی احساس خیسی کند به طوری که لباس زیر و شلوار آن خیس شده باشد، به این منظور است که کیسه آب آن پاره شده است. این وضعیت برای سلامتی مادر خطری را به همراه ندارد اما ممکن است موجب زایمان زودرس و خطرات ناشی از آن شود.
قابل ذکر است که هنگام بارداری ترشحاتی از واژن خارج می شود که این ترشحات طبیعی می باشد و نشانه پارگی زودرس کیسه آب نمی باشد اما اگر به شک افتادید که این علائم ترشح طبیعی است یا مایع آمونیوتیک، بهتر است به بیمارستان مراجعه کنید تا با تشخیص به موقع خطری کودکتان را تهدید نکند.
از دیگر علائم پاره شدن کیسه آب می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بوی بد واژن
- درد شکم و درد کمر
- تغییر در حرکت جنین
- بروز علائم سرما خوردگی
اقدامات لازم در زمان بروز پارگی کیسه آب
هنگامی که مادر احتمال می دهد که کیسه آبش پاره شده است باید سریعا به بیمارستان مراجعه کند چرا که در صورت پشت گوش انداختن، ممکن است به عفونت بعد از زایمان مبتلا شود. پس از معاینه مادر و پیدا کردن علت پارگی کیسه آب می بایست با انجام سونوگرافی سن دقیق جنین و میزان مایع آمنیوتیک دور جنین را بررسی نمود که در صورت پیدایش علائم عفونت در مادر و جنین در صورتی که سن جنین کمتر از 33 هفته باشد مادر در بخش زایمان به دقت مورد مراقبت قرار گیرد و ضربان قلب جنین کنترل گردد. همچنین اگر پزشک آنتی بیوتیک و یا هر دارویی برای جلوگیری و یا رفع عفونت تجویز کرده است باید به صورت منظم استفاده شود.
عوارض پارگی زودرس کیسه آب
هنگامی که کیسه آب زودتر از موعود پاره شود عوارضی مانند افزایش دما، ترشحات غیر طبیعی و بوی بد واژن، افزایش ضربان قلب، درد قسمت تحتانی معده را به دنبال دارد.
از دیگر عوارضی که می توان به آن اشاره کرد موارد زیر می باشد:
- ممکن است موجب ایجاد عفونت جفت و مایع اطراف جنین شود.
- ممکن است سندروم زجر تنفسی و سپتی سمی بعد از زایمان به وجود آید.
- در برخی موارد موجب کم شدن مایع دور جنین و در نتیجه زایمان زودرس می شود.
- ممکن است سبب خارج شدن بند ناف قبل از جنین از دهانه رحم شود که به آن پرولاپس بندناف می گویند.
- هنگامی که کم شدن مایع دور جنین باعث شود که ریه جنین کامل رشد نکند باعث می شود هایپوپلازی عروق ریوی به وجود آید.
نکات مهم در اقدامات درمانی بعد از پارگی کیسه آب
در زمانی که مادر احتمال می دهد که کیسه آب دچار پارگی و یا سوراخ، شده است بهتر است به دلیل بروز عواقب خطرناک، فورا به بهترین متخصص زنان و زایمان مراجعه و سریعا مادر بستری شود تا بررسی های لازم انجام شود. پزشک باید نکات بهداشتی را در معاینات واژن حتما رعایت کند تا باعث انتقال میکروب و عفونت واژن نشود. در زمان بستری مادر، پرستار باید علائم حیاتی به خصوص درجه حرارت را کنترل کند و کار های درمانی نظیر سرم زدن و انجام سونوگرافی را در دست بگیرد. همچنین آنتی بیوتیک تراپی، تعیین میزان دیلاتسیون وافاسمان سرویکس، مشاهده ریزش مایع از سوراخ سرویکس به وسیله مانورهای سرفه از دیگر اقدامات پرستاری حین بستری مادر می باشد. دیگر نکته حائز اهمیت این است که جنین می تواند از هفته 26 تا 28 زنده بماند و قبل از آن معمولا قادر به زنده ماندن نیست بنابراین مادر باید تحت مراقبت قرار گیرد تا در صورت حاد بودن پارگی ختم بارداری صورت گیرد.
0 دیدگاه